In 1938 won Niel Steenbergen de Prix de Rome, een aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars. Aan deze prijs was een beurs verbonden, waarmee hij zich drie jaar in Rome verder kon ontwikkelen. Elk jaar zou afgesloten worden met een presentatie van zijn werk. Door het uitbreken van de oorlog moest Niel echter al in zijn tweede jaar terug naar Nederland, waar hij weer aan de slag ging als docent aan de Tilburgse kunstacademie. Omdat hij zich niet aansloot bij de Kulturkammer, kon hij niet vrij werken als beeldend kunstenaar. Niel ging in het verzet, weigerde een portretbuste van NSB-leider Mussert te maken en zat vijf dagen in de beruchte gevangenis Oranjehotel in Scheveningen.